Thời phong kiến xảy ra nhiều chuyện gửi gắm, nâng đỡ con em nhà quyền thế trong các kỳ thi, nhưng cũng có vụ “nâng đỡ nhầm” khiến người trong cuộc dở khóc dở cười.
Đó là sự việc liên quan người nhà bà chính phi của chúa Minh Đô Vương Trịnh Doanh, là Trịnh Thị Ngọc Vinh. Chuyện được tác giả Phạm Đình Hổ viết trong tập bút ký Vũ trung tùy bút, ghi lại những câu chuyện nổi tiếng trong xã hội diễn ra cuối thời Lê đến đầu thời Nguyễn.
Bà chính phi người làng Thịnh Mỹ, huyện Lôi Dương (nay là huyện Thọ Xuân), Thanh Hóa, có người em tên Mậu Dĩnh vốn là kẻ tầm thường. Muốn cho em mình được dự vào hàng văn thân nên đến kỳ thi Hội năm đó, bà đã mật bảo kẻ lại phòng chuyên làm nhiệm vụ trong trường thi tìm quyển của Mậu Dĩnh đánh dấu để giám khảo biết.
Tranh vẽ thi cử ngày xưa.
Cẩn thận hơn, bà phi lại dặn quan giám khảo nội trường (là những quan trực tiếp chấm bài, trường thi còn có các quan ngoại trường là ngự sử để giám sát) phải để ý tâng bốc cho em mình, nếu thấy bài thi kém lắm không lấy đỗ được thì đợi khi có chỉ của nhà chúa mở rộng đường cầu hiền, phải đem quyển ấy dâng trình để… khỏi bỏ sót nhân tài.
Năm đó, Mậu Dĩnh cũng lọt qua được ba trường thi đầu, đến kỳ đệ tứ xong rồi, bao nhiêu quyển thi trúng cách đều đem tiến trình cả, nhưng quyển của Mậu Dĩnh vẫn không có trong số ấy.
Bà phi bèn xin với chúa Trịnh Doanh rằng: “Việc thi cử mà cứ lấy mực thước làm hạn, sợ không được rộng. Xin chúa cho lấy những quyển văn chương uẩn súc đem tiến trình, để thiếp rút lấy một quyển cho rộng đường cầu lấy nhân tài”.
Chúa cũng nể ý bà phi nên truyền cho các quan giám khảo đem những quyển được đánh giá là có văn hay nhưng chưa đạt mức đỗ lên trình cho bà phi rút. Bà phi nhắm vào quyển đã được kẻ lại phòng đánh dấu mà rút lấy, rồi lui vào bảo kẻ cung giám báo tin cho Mậu Dĩnh cứ việc… sửa soạn tiệc ăn mừng.
Đến khi dán quyển lại để yết bảng, tên người được đỗ “vớt” hóa ra lại là Võ Huy Dĩnh. Bà phi lấy làm lạ mới hỏi kẻ lại phòng. Kẻ lại phòng thưa rằng: “Khi nhận lời quý phi dặn, tâm thần hoang mang, nhớ không được rành, khi soạn quyển chỉ nhớ dặn tên Dĩnh, nên đem quyển ấy đánh dấu, không ngờ lại hóa ra nhầm lẫn”.
Bà phi than thở, lấy làm lạ. Tác giả Phạm Đình Hổ cho rằng đây là chuyện “học tài thi phận”, có khi thi đỗ cũng là nhờ may mắn.
Tuy nhiên hiện nay, tra tên ở các bia tiến sĩ thời Lê không thấy có tên Võ Huy Dĩnh, chỉ có tên Vũ Huy Đĩnh (1730-1789), quê ở đất học là làng Mộ Trạch, huyện Đường An (nay là làng Mộ Trạch, xã Tân Hồng, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương).
Ông Vũ Huy Đĩnh đỗ Đệ tam giáp đồng tiến sĩ xuất thân khoa thi Giáp Tuất (1754) dưới triều vua Lê Hiển Tông, cũng là thời chúa Trịnh Doanh trị vì (1740-1767).
Về chữ Hán, chữ Dĩnh và chữ Đĩnh viết khác nhau nên cũng khó có chuyện chép nhầm tên hai ông. Có lẽ tác giả Phạm Đình Hổ cố tình viết tên khác đi như vậy chỉ để ghi lại một giai thoại hiếm có về chuyện tiêu cực trong lịch sử trường thi mà thôi.
Theo Trí Thức Trẻ
Tin mới nhất
"Bố lôi 2 chị em gái ra sân bắt quỳ xuống, em gần như chết lặng"
09:04:43 19/08/2018
“Có một lần vào buổi đêm mưa, bố tức giận lôi em và em gái ra giữa sân bắt bọn em phải quỳ xuống. Bố bảo: “Hai đứa chúng mày không phải con tao.
Chi phí đào tạo 1 sinh viên Mỹ gấp 30 lần 1 sinh viên Việt Nam
08:59:48 19/08/2018
Báo cáo “Giáo dục đại học Việt Nam: Thực trạng và giải pháp” của Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Văn Phúc tại hội thảo "Giáo dục đại học Việt Nam: Chuẩn hoá và hội nhập quốc tế" đã đưa ra những thống kê đáng chú ý về bậc đào tạo này.
Bộ GDĐT: Trường nâng điểm chuẩn để “đánh trượt” thí sinh chỉ là giải pháp tình thế
08:42:33 19/08/2018
Liên quan đến sự việc Trường Cao đẳng Sư phạm Gia Lai bất ngờ nâng điểm chuẩn để "đánh trượt" thí sinh duy nhất đăng ký vào ngành Ngữ văn của trường, bà Nguyễn Thị Kim Phụng - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GDĐT) cho rằng đây chỉ là ...
Đề xuất học sinh nghỉ thứ Bảy: Chất lượng giáo dục đâu phải ở chỗ học tăng ca, tăng ngày!
08:37:55 19/08/2018
Đề xuất cho học sinh phổ thông được nghỉ học ngày thứ Bảy đang gặp những ý kiến trái chiều. Nhưng nên xem rằng, sự bàn thảo đa chiều như vậy là bình thường.
"Chơi trước, học sau" – triết lý dạy con của phụ huynh những nước hạnh phúc nhất thế giới
08:14:37 19/08/2018
Nhiều người tự hỏi những đứa trẻ ở các nước Bắc Âu - những nước luôn nằm trong top danh sách "hạnh phúc nhất thế giới" đã được cha mẹ nuôi dạy như thế nào?
Kêu gọi hỗ trợ hơn 900 triệu đồng, hiệu trưởng ở Hải Phòng bị khiển trách
06:57:41 19/08/2018
Việc kêu gọi ủng hộ mua sắm thiết bị của Hiệu trưởng Tiểu học Nguyễn Văn Tố (Hải Phòng) vào đầu năm học bị cho là không đúng thời điểm.
Bạn đọc viết: Giáo viên buồn vì rớt đề tài Chiến sĩ thi đua
06:51:10 19/08/2018
Suốt mấy ngày nay, cô em gái tôi là giáo viên cứ rầu rĩ, buồn bã. Nhiều lúc em ngồi một mình và thở dài thườn thượt. Cả nhà ai cũng lo lắng cho em. Lí do là em mới rớt đề tài Chiến sĩ thi đua vòng tỉnh. Chúng tôi phải động viên mãi em m...
Sóc Trăng: Thầy giáo trường làng truyền đam mê Lịch sử cho học sinh
06:47:44 19/08/2018
Là giáo viên dạy Lịch sử, với 25 năm trong nghề, thầy Nguyễn Văn Cum (Trường THPT An Lạc Thôn (huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng) luôn tìm tòi, đổi mới phương pháp giảng dạy để truyền cảm hứng môn Lịch sử cho học sinh, giúp c...
Khánh Hòa: Giám đốc Sở nói về đề nghị tuyển thêm 171 HS vào lớp 10 công lập
06:44:20 19/08/2018
Ngày 17/8, Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Khánh Hòa - ông Lê Tuấn Tứ cho biết, Sở này sẽ có văn bản xin ý kiến UBND tỉnh Khánh Hòa về việc huyện Vạn Ninh đề nghị cho phép tuyển thêm 171 học sinh vào lớp 10 công lập trên địa bàn.
Giáo dục đại học - Chuẩn hóa và hội nhập
20:16:10 18/08/2018
Đây là chủ đề Hội thảo Giáo dục 2018 do Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội phối hợp với ĐHQG TPHCM tổ chức ngày 17/8 tại Hà Nội.
Trường ĐH Quy Nhơn hợp tác nâng cao chất lượng đào tạo đội ngũ kỹ sư
20:08:08 18/08/2018
Nhằm khuyến khích, hỗ trợ và tạo điều kiện học tập, cơ hội việc làm cho sinh viên, đồng thời tăng cường mối quan hệ hợp tác đào tạo giữa các doanh nghiệp với nhà trường, gắn đào tạo với nhu cầu xã hội, vừa qua, Trường Đại học Quy Nhơn đ...
Thứ trưởng Bộ GDĐT: Giảm số lượng sinh viên tập trung cho chất lượng
18:24:49 18/08/2018
Theo Thứ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Văn Phúc, số lượng sinh viên đang chững lại và giảm sút nhằm tập trung cho chất lượng.
Được tự chủ, nhiều trường đại học vẫn “ngại” tổ chức tuyển sinh riêng
18:11:19 18/08/2018
PGS.TS Triệu Thế Hùng - Ủy viên Thường trực Uỷ ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng: Thực tế các quy định về tuyển sinh vào đại học đã rất mở nhưng nhiều trường "ngại" tổ chức thi riêng mà v...
Nhiều trường công an, quân đội xét tuyển nguyện vọng bổ sung
18:06:36 18/08/2018
Nhiều trường đại học khối ngành công an, quân đội đã ra thông báo xét tuyển thêm nguyện vọng bổ sung hệ đại học.
Việc dạy và học cần thay đổi ra sao trước 3 phương án thi vào lớp 10 tại Hà Nội?
18:02:44 18/08/2018
Trước những thay đổi về phương án thi vào lớp 10 của Hà Nội, TS Phạm Ngọc Hưng - Giáo viên giảng dạy môn Toán trung học cơ sở tại Hệ thống Giáo dục Hocmai - đưa ra những định hướng về cách học hiệu quả cho học sinh với từng phương án cụ...
Du học tại chỗ: Đâu là lựa chọn “vẹn cả đôi đường”?
17:58:50 18/08/2018
Những năm gần đây, ngày càng nhiều chương trình đại học liên kết và trường quốc tế có mặt tại Việt Nam. Nhờ vậy phụ huynh và sinh viên có thêm nhiều lựa chọn cũng như cơ hội tiến gần hơn với những nền giáo dục tiên tiến trên thế giới.
Tiếp tục thực hiện nhiệm vụ đổi mới GD Tiểu học năm học 2018-2019
16:48:32 18/08/2018
Sáng 18/8, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Hội nghị tổng kết năm học 2017-2018, triển khai nhiệm vụ năm học 2018-2019 đối với Giáo dục Tiểu học tại TP.Nha Trang, Khánh Hòa.
“Rốn lũ” Chương Mỹ sẵn sàng vào năm học mới
16:40:56 18/08/2018
Với sự nỗ lực của thầy, trò và các cấp chính quyền, đoàn thể, các tổ chức xã hội, công tác khắc phục hậu quả mưa lũ ở xã Nam Phương Tiến (Chương Mỹ, Hà Nội) đã hoàn tất.
Chàng trai mê game ở Sài Gòn giành 4 học bổng đại học Mỹ
16:38:00 18/08/2018
Mơ ước trở thành kỹ sư lập trình, Đỗ Mạnh Hùng chọn Umass Armherst là nơi trải nghiệm cuộc sống sinh viên.
Đột phá từ tự chủ đại học
16:32:28 18/08/2018
Tự chủ đại học không chỉ là điều kiện cần thiết, mà còn là động lực để các trường đại học nâng cao chất lượng đào tạo. Nói như Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ: Tự chủ đại học đã xuất hiện như là một tất yếu, phù hợp với xu hướng chung...
Sóc Trăng: Cựu cán bộ tòa án tự nguyện hiến hàng ngàn mét vuông đất xây trường học
16:32:27 18/08/2018
Ở thời buổi kinh tế thị trường, tấc đất được xem như là tấc vàng nhưng ông Hứa Văn Uôl (ngụ thị trấn An Lạc Thôn, huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng) lại tự nguyện hiến hàng ngàn mét vuông đất của mình cho nhà nước xây trường học.
Hải Dương: Nhiều giải pháp hiệu quả trong xây dựng trường chuẩn quốc gia
16:19:56 18/08/2018
Thực tiễn xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia (TTHĐCQG) ở các địa phương trên cả nước cho thấy, đây là chủ trương đúng đắn của Bộ GD&ĐT được xã hội đón nhận, đã và đang chuyển từ nhận thức đến những việc làm thiết thực đem lại d...
Thực hư việc khan hiếm SGK đầu cấp
16:02:40 18/08/2018
Học sinh phổ thông nhiều trường ở Hà Nội đã tựu trường. Tuy nhiên, một số thông tin phản ánh cho biết, đến thời điểm này, tại các nhà sách của Thủ đô nhiều phụ huynh vẫn đôn đáo tìm mua sách giáo khoa (SGK) đầu cấp cho con...
Cô học trò nghèo xứ Mường trở thành Thủ khoa Học viện Quản lý giáo dục
16:01:55 18/08/2018
Cái kết có hậu, làm sáng bừng tương lai của cô học trò nghèo xứ Mường, Hà Thị Nhung, khi Nhung đón nhận tin vui từ Học viện Quản lý giáo dục, em đã đỗ thủ khoa toàn Học viện và nhận được nhiều tài trợ h...
Phú Yên: Gần 440 thí sinh sẽ dự kỳ thi tuyển dụng viên chức giáo viên năm 2018
15:57:34 18/08/2018
Ông Phạm Văn Cường, Giám đốc Sở GD&ĐT Phú Yên cho biết, kỳ tuyển dụng viên chức giáo viên năm 2018 do Sở này tổ chức có 438 thí sinh đủ điều kiện dự tuyển. Năm nay, Sở GD-ĐT Phú Yên tuyển 54 viên chức giáo viên.
Nhiều tấm lòng đến với thầy trò vùng lũ Chương Mỹ trước năm học mới
15:42:31 18/08/2018
Trước thềm năm học mới, một nhiệm vụ quan trọng của ngành giáo dục Thủ đô là hỗ trợ các trường học vùng lũ Chương Mỹ sớm ổn định để bước vào năm học mới.
Người mẹ thứ hai của những HS chưa ngoan
15:22:54 18/08/2018
Gần 23 năm gắn bó với nghề, nhiều năm làm giáo viên chủ nhiệm, trực tiếp tham gia dìu dắt nhiều thế hệ HS đạt thành tích cao trong học tập, cô Nguyễn Thị Thúy Trà, giáo viên Trường THCS Đức Thượng (Hoài Đức, Hà Nội) luôn được học trò ti...
Kiểm điểm cán bộ Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật Đà Nẵng liên quan lạm thu
13:39:35 18/08/2018
Ngày 17.8, lãnh đạo ĐH Đà Nẵng cho biết đã yêu cầu Ban Giám hiệu Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật Đà Nẵng tổ chức kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với cán bộ, cá nhân liên quan lạm thu.
Đào tạo cử tuyển, tiếp tục hay không?
13:33:03 18/08/2018
Vấn đề cử tuyển vào đại học lại nóng lên khi tại phiên chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ cho hay trong thời gian đầu từ 2006 - 2014 chính sách này phát huy hiệu quả rất cao, nhưng gần đây xem ra k...
Mái tóc tết khiến cậu bé Mỹ phải chuyển trường sau ngày đầu đi học
13:20:44 18/08/2018
Trường yêu cầu cậu bé sáu tuổi cắt đi mái tóc tết kiểu Phi, nếu không phải rút hồ sơ nhập học.
Đề xuất quy hoạch trường sư phạm, giải thể đại học vùng
13:16:35 18/08/2018
Quá nhiều đại học, cao đẳng đào tạo giáo viên dẫn đến dư thừa, chất lượng nhân lực kém kéo theo cả hệ thống giáo dục kém.
Từ 1 bức ảnh của Công nương Diana, tôi đã học được rằng dù bận rộn đến mấy cũng nên làm việc này với con mỗi ngày
10:44:46 18/08/2018
Bức ảnh thu hút sự chú ý của tôi năm ấy cho thấy một trong những cách mà bà đã gợi cảm hứng và cũng trở thành bài học nuôi dạy con cho tôi đến tận bây giờ….
Thầy giáo Mỹ được đồng nghiệp quyên góp ngày phép để chữa bệnh
10:28:52 18/08/2018
Tất cả giáo viên trong khu học chánh đã quyên đủ một học kỳ nghỉ phép cho Goodman, chỉ bốn ngày sau khi ông kêu gọi giúp đỡ.
Học phí đại học tăng cao, sinh viên có ngần ngại?
08:43:41 18/08/2018
“Tăng học phí là vấn đề rất nhạy cảm với xã hội và trực tiếp là người học, phải tính đến khả năng chi trả của sinh viên”. Ý kiến trên được bà Đặng Thị Thanh Huyền, Học viện Quản lí Giáo dục đưa ra tại hội thảo Giáo dục 2018 với chủ đề G...
Áp lực sĩ số tại Hà Nội: “Đau đầu” tìm phương án giải quyết
08:37:44 18/08/2018
“Vấn đề áp lực sĩ số ở Hà Nội không thể giải quyết trong ngày một, ngày hai. Đấy là câu chuyện dài về đầu tư, về quỹ đất và cả về giáo viên nữa”, trên đây là nhận định của một số thầy cô giáo trước tình trạng nhiều lớp học có sĩ số trên...
Ý kiến giáo viên: Nghỉ học thứ 7 có là niềm mơ ước xa vời?
07:50:01 18/08/2018
Trước thềm năm học mới, rất nhiều người quan tâm tới đề xuất của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội về việc không tổ chức dạy và học vào thứ 7 ở các cơ sở giáo dục phổ thông. Nhưng xem ra, điều này...
Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật (ĐH Đà Nẵng): Phản hồi về các khoản thu
23:16:06 17/08/2018
PGS.TS Phan Cao Thọ - Hiệu trưởng trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật – ĐH Đà Nẵng cho biết, khoản thu học phí do rút lui học phần được thu qua hệ thống ngân hàng và được thể hiện đầy đủ trong tài khoản học phí của nhà trường.
Tầm nhìn và chiến lược tổng thể phát triển giáo dục đại học
23:08:40 17/08/2018
Tầm nhìn và chiến lược tổng thể phát triển giáo dục đại học được Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ chia sẻ tại Hội thảo giáo dục 2018: Giáo dục đại học – Chuẩn hóa và hội nhập quốc tế do Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên ...
Đồng Nai tiếp tục thực hiện nhiều biện pháp nhằm đổi mới giáo dục
23:02:10 17/08/2018
Ngày 17/8, Sở GD&ĐT Đồng Nai đã tổ chức Lễ tổng kết năm học 2017-2018, triển khai nhiệm vụ năm học 2018-2019.
Giáo dục đại học VN: "Không vì đặc trưng riêng mà đi ngược thế giới"
21:45:49 17/08/2018
Các giải pháp hội nhập phải phù hợp với điều kiện của Việt Nam và có lộ trình; nhưng không vì những thứ được coi là đặc trưng riêng của mình mà đi ngược với xu thế của thế giới. Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam khẳng định như vậy tại ...
Kon Tum cải thiệt rõ rệt chất lượng GD vùng dân tộc thiểu số
19:50:42 17/08/2018
Chiều 15/8, Sở GD&ĐT tỉnh Kon Tum tổ chức Hội nghị tổng kết năm học 2017-2018 và phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm học 2018-2019.
Chỉ 19,4% giáo viên THPT đạt trình độ trên chuẩn
19:11:59 17/08/2018
Sở GD-ĐT TP.HCM vừa công bố số liệu thống kê tỷ lệ giáo viên đạt trình độ trên chuẩn của từng bậc học hiện nay. Trong đó đáng chú ý là chỉ 19,4% giáo viên THPT đạt trình độ trên chuẩn.
‘Giáo dục đại học phấn đấu đuổi theo giáo dục phổ thông’
19:05:51 17/08/2018
Trước sự "vắng mặt" của giáo dục ĐH Việt Nam trong top 50 nước hàng đầu, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, các thầy cô ở đại học phải phấn đấu để đuổi theo cho được các em giáo dục phổ thông ở bên dưới.
Người học gánh chi phí cho giáo dục đại học nhiều hơn nhà nước
19:00:58 17/08/2018
Theo thứ trưởng Bộ Giáo dục - Đào tạo Nguyễn Văn Phúc, phần chi trả của người học và gia đình thông qua học phí đang chiếm tới hơn 50% nguồn đầu tư cho giáo dục.
