Về Hoành Bồ (Quảng Ninh) một ngày sát thềm năm học mới, trong khi đang tất bật chuẩn bị cho việc di chuyển đồ đạc để sáp nhập 2 điểm trường lẻ, cô hiệu trưởng Trường Tiểu học Lê Lợi vẫn dành cho chúng tôi nửa buổi chiều để chia sẻ về hành trình mà cô gọi vui là “xấu mặt đi xin tương” của mình.
Cô Trần Thị Thư – Hiệu trưởng Trường Tiểu học Lê Lợi, huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: Nguyễn Thảo
Trường Tiểu học Lê Lợi là một trong những ngôi trường tiêu biểu của tỉnh Quảng Ninh về việc làm tốt công tác xã hội hoá giáo dục trong nhiều năm nay. Và cô Trần Thị Thư – hiệu trưởng nhà trường – được ví như người luôn “xông pha” để mang về cho học sinh những bộ bàn ghế mới, một phòng học vi tính hiện đại, một sân thể chất khang trang… như ngày hôm nay.
Về công tác tại Lê Lợi từ năm 2011, cô Thư đảm nhận vị trí hiệu phó nhà trường trong vòng một năm trước khi được giao vị trí hiệu trưởng. Tính đến nay, giá trị những cơ sở vật chất mà cô “xin” về cho trường lên tới 900 triệu đồng, trong đó sân thể chất trị giá 380 triệu đồng vừa mới được bàn giao vào lễ khai giảng năm học vừa rồi.
Sân thể chất trị giá 380 triệu đồng vừa được nhà trường vận động xã hội hoá từ 3 doanh nghiệp trên địa bàn. Ảnh: Nguyễn Thảo
Tất cả những kinh phí ấy đều có được nhờ cô “muối mặt” đi xin các doanh nghiệp đóng trên địa bàn địa phương. Có những doanh nghiệp thân thiết năm nào cũng ủng hộ lên tới gần 100 triệu, đơn vị nào ít thì 10-20 triệu đồng. Số tiền ấy đều được quy ra những bộ bàn ghế, suất bảo hiểm, sửa sang khuôn viên, xây dựng nhà ăn, sân thể chất, thư viện…
“Hiện tại trường có 380 bộ bàn ghế chuẩn nhưng chỉ có 100 bộ là do Phòng Giáo dục cấp, còn lại là từ nguồn xã hội hoá” – cô Thư chia sẻ.
Nhớ lại những lần “đi xin”, chị kể, có lần gọi điện cho lãnh đạo doanh nghiệp không nhấc máy, lại phải nhờ mối quan hệ cá nhân để liên hệ với họ. Có những doanh nghiệp mà lãnh đạo là người nước ngoài, chị phải nhờ con gái dịch thư trình bày sang tiếng Anh để gửi đi. Cũng có những doanh nghiệp đề nghị muốn gặp thì phải đi cùng lãnh đạo địa phương, chị đều đáp ứng mọi yêu cầu. Bù lại cho những nỗ lực ấy, lần nào chị đi cũng đều mang về kết quả, không nhiều thì ít – chị Thư chia sẻ.
“Hình như mình cũng có duyên. Đến các doanh nghiệp, người ta bảo có nhiều người vào đây xin tiền nhưng người ta không cho, chỉ có chị là xin được”.
Hỏi chị bí quyết là gì, chị bảo, “có lẽ do mình làm thật”. “Họ cũng nói với mình là nhiều đơn vị xin bàn ghế mới nhưng đến thì chẳng thấy bàn ghế mới đâu, toàn đưa ra bàn ghế cũ. Đặc biệt là doanh nghiệp nước ngoài, họ không thích sự thiếu trung thực. Nếu mất lòng tin một lần thì sẽ không bao giờ xin được những lần sau nữa”.
“Tôi nói có thể không phải ai cũng tin, nhưng làm ngần ấy năm trời, tôi chưa bao giờ lấy của tập thể một đồng. Đi xin được bao nhiêu đều chi hết cho trường”.
Chị kể, chồng chị hay nói vui là toàn đi “vác tù và hàng tổng” là vì thế.
Người lãnh đạo phải gợi mở, truyền cảm hứng
Cô Thư liên tục tiếp phụ huynh học sinh trong những ngày sát thềm năm học mới. Ảnh: Nguyễn Thảo
Nói về chương trình giáo dục phổ thông mới, chị chia sẻ rằng chị quan tâm và hiếu kỳ về nó không chỉ với tư cách một người làm giáo dục, mà còn với tư cách một phụ huynh có con sẽ thụ hưởng nó.
“Trong một tập thể, có những giáo viên luôn thích khám phá cái mới, nhưng cũng có những người thì bằng lòng với hiện tại, ngại thay đổi. Chuyện đó không bao giờ tránh được. Nhưng để đạt được sự thành công trong chương trình mới, theo tôi, trách nhiệm, vai trò của người quản lý rất quan trọng. Người lãnh đạo phải là người gợi mở, dẫn dắt, động viên, khích lệ để giáo viên được truyền cảm hứng, truyền đam mê cho sự đổi mới này”.
Chị Thư tin rằng, nếu bản thân người quản lý luôn hừng hực sự đổi thay và đón nhận cái mới thì đội ngũ giáo viên cũng sẽ cảm nhận được tinh thần đó. “Còn nếu người quản lý lại truyền cho họ những chùn bước, tụt hậu thì tự nhiên người ta cũng sẽ theo mình”.
Cô hiệu trưởng trường làng tâm sự, giáo viên của chị hay nói đùa rằng chị là con người “xông pha ta đi lên”, luôn thích sự thay đổi và không bao giờ ngồi yên.
Tuy vậy, quay trở lại với thực tại, chị luôn trăn trở cho mình và cho giáo viên của mình bằng câu hỏi: “Làm thế nào để sống bằng nghề của mình?”
“Nghề làm giáo dục được xã hội tôn vinh là cao quý, nhưng các cụ đã nói &’có thực mới vực được đạo’”.
Nhiều giáo viên của chị gia đình rất hoàn cảnh, đi dạy nhiều năm rồi mà lương vẫn thấp, phải trang trải nuôi cả gia đình. “Trường có 35 cán bộ, giáo viên thì đến 20 người không có gì ngoài đồng lương để nuôi gia đình. Tôi có 12 năm làm giáo viên nên rất thấu hiểu và chia sẻ điều đó″.
Chính vì thế, khi đã không thể chia sẻ về mặt vật chất, chị đặt ra mục tiêu cho mình: “Đã đến trường là các cô phải vui”.
“Để các cô cảm thấy là dù còn nghèo khó, vất vả nhưng đến trường là thấy vui, thấy ấm cúng. Thậm chí, đến giờ tan trường, nhiều giáo viên không muốn về. Để làm được điều đó, bản thân mình cũng phải đặt mục tiêu đã bước chân đến cổng trường là phải vui vẻ. Tôi không bao giờ cho phép mình mang khó khăn ở nhà đến trường để làm khó giáo viên. Đó là cái mà tôi cảm thấy mình đã làm được”.
Kỷ niệm với bó hoa dại ven đường
Học sinh Trường Tiểu học Lê Lợi chơi cầu lông trên sân thể chất mới của trường. Ảnh: Nguyễn Thảo
Từ khi về Lê Lợi, chị được ghi nhận sự đóng góp ở vị trí quản lý nhưng khi hỏi về kỷ niệm, cô hiệu trưởng lại kể về một kỷ niệm mà cô không bao giờ quên được với tư cách giáo viên đứng lớp.
“Trong rất nhiều khó khăn thì nguồn động viên, an ủi của mình lại là học sinh. Hiện tại mình vẫn lên lớp dạy 2 tiết mỗi tuần. Mình còn nhớ mãi một kỷ niệm cách đây 5 năm với một nhóm học sinh khối 5″.
Hôm đó là ngày 20/11 nhưng trùng vào ngày nghỉ. Cô lên trường để lấy tệp tài liệu bỏ quên ở văn phòng. Lên đến nơi thì thấy 8 em học sinh của mình đang đợi. “Mình mở cửa là các em ùa ra, đẩy cô vào phòng. Các em chúc cô 20/11 vui vẻ và tặng cô mấy bông hoa dại mà dân gian hay gọi là &’hoa cứt lợn’. Các em hái ở lề đường, gói vào vỏ gói bim bim cũng nhặt ở vệ đường. Nhưng trong đó là đủ 35 lời chúc của 35 học sinh. Nhưng câu văn còn chưa gãy gọn được viết trên những mẫu giấy xé vội còn nham nhở. Có em viết “sao cô lại đi làm hiệu trưởng, phí thế hả cô”, “cô có phải ông Bụt không mà lại biết tất cả những gì nhà em có″, “cảm ơn cô về bài văn mà cô chữa”, “con gọi cô là mẹ″…”
Đến bây giờ cô Thư vẫn nhớ và vẫn còn giữ những bông “hoa cứt lợn” đã được ép khô ấy.
“Đó là một kỷ niệm làm cho tôi nhớ lại những ngày vẫn còn là giáo viên đứng lớp ở Phú Thọ. Mình cảm thấy thành công khi được ở trong suy nghĩ và trí nhớ của học trò″.
Nguyễn Thảo
Theo vietnamnet
Tin mới nhất
Trường ĐH Quốc tế TPHCM khai giảng năm học mới
18:21:06 12/09/2018
Ngày 11/9, Trường ĐH Quốc tế - ĐHQG TPHCM (HCMIU) đã tổ chức lễ khai giảng năm học 2018-2019. Năm học mới, nhà trường chào đón 2.045 tân sinh viên đến từ hơn 50 tỉnh/thành trong cả nước.
Đà Nẵng: Ra mắt sân chơi nghiên cứu ứng dụng STEM & Khoa học giáo dục
18:13:48 12/09/2018
Sáng nay, (12/9), Hệ thống giáo dục Sakura–Olympia tổ chức Lễ khánh thành Trường mầm non Hoa Anh Đào, Trường Tiểu học, THCS, THPT Olympia (gọi tắt là Sakura-Olympia) và khai giảng năm học mới 2018-2019.
Nhiều trường thành phố đóng 7 - 8 triệu/tháng, sao phải hỗ trợ miễn học phí?
17:58:28 12/09/2018
Đề xuất miễn học phí cho trẻ mầm non 5 tuổi, học sinh trung học cơ sở (THCS) mới được đưa vào dự luật Giáo dục (sửa đổi) vẫn khiến nhiều thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội băn khoăn.
Những thủ thư 'biết tuốt' ở thư viện lớn bậc nhất nước Mỹ
17:37:42 12/09/2018
Đường dây nóng của Thư viện công cộng New York mở từ năm 1967, mỗi năm nhận được khoảng 30.000 cuộc gọi thắc mắc về mọi chủ đề.
Hiệu trưởng ĐH Sư phạm Hà Nội khuyến khích sinh viên hành động thay vì nói suông
17:26:41 12/09/2018
GS Nguyễn Văn Minh nhắn nhủ sinh viên "hãy đi tìm lời đáp cho câu hỏi nghèo khó vì đâu, hãy tìm cách để làm cho đất nước giàu có".
Cô giáo Hà Nội dạy tiếng Anh cho con từ khi mới chào đời
17:22:28 12/09/2018
Phụ huynh nên nắm bắt giai đoạn vàng để phát triển não bộ của trẻ, chứng kiến sự kỳ diệu về khả năng phát triển ngôn ngữ.
Địa phương có 100% trường tiểu học dạy Công nghệ giáo dục của GS Hồ Ngọc Đại nói gì?
15:46:44 12/09/2018
Trong chuyến công tác mới đây của Bộ GD&ĐT tại Hà Nam, đại diện Bộ GD&ĐT cho biết, địa phương này đã có 100% trường tiểu học dạy “hình tròn, ô vuông” theo sách Công nghệ giáo dục của GS Hồ Ngọc Đại. Nhiều người đánh giá, nhờ chương trìn...
Chủ tịch Quốc hội: Cần phát triển, nâng cao vị thế 2 Đại học Quốc gia
15:41:12 12/09/2018
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu yêu cầu đó tại phiên thảo luận về dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học tại UB Thường vụ Quốc hội sáng 12/9. Đến thời điểm nay, mô hình hệ thống trường đại học đã đượ...
Một tháng tự học, nam sinh lớp 9 chinh phục 8.0 IELTS
15:37:26 12/09/2018
Kết quả này đã đưa Nguyễn Tử Minh, học sinh trường THCS Vinschool The Harmony (Hà Nội) trở thành 1 trong số 3% thí sinh Việt Nam đạt điểm IELTS từ 8.0 trở lên, theo thống kê của IELTS Demographic Data.
Học tiếng Anh: Cách phát âm chuẩn như người bản ngữ của "cô giáo youtube" Rachel
15:33:19 12/09/2018
Sau đây, mời bạn theo dõi cuộc phỏng vấn từ xa với Rachel để "cô giáo youtube" chia sẻ cùng các bạn học sinh ở Việt Nam những lời khuyên về cách học phát âm tiếng Anh sao cho thật chuẩn nhé!
Sóc Trăng: Sở Giáo dục kiểm tra đột xuất giảng dạy của giáo viên chỉ thông báo trước… 5 phút
15:29:08 12/09/2018
Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Sóc Trăng đã ký ban hành kế hoạch kiểm tra không báo trước (đột xuất) hoạt động sư phạm của giáo viên năm học 2018 - 2019.
Để con hào hứng trở lại trường học sau kỳ nghỉ hè
15:22:46 12/09/2018
Ngại đến trường là tâm lý chung của nhiều học sinh mỗi khi bước vào năm học mới. Làm thế nào để tiếp thêm động lực và giúp các em hào hứng trở lại trường học sau một kỳ nghỉ hè dài?
Chủ tịch Quốc hội: Chương trình giáo dục gì mà thực nghiệm tới… 40 năm?
15:19:29 12/09/2018
“Mổ xẻ” chuyện thời sự về sách Công nghệ giáo dục của GS.Hồ Ngọc Đại đang "gây bão" dư luận những ngày qua, các ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng tỏ ra bất ngờ về phương pháp dạy tiếng Việt đã được thực nghiệm giảng dạy suốt… 40 nă...
Cà Mau: Một Hiệu trưởng trường Tiểu học bị đề nghị kỷ luật vì có nhiều vi phạm
15:13:55 12/09/2018
Một Hiệu trưởng trường Tiểu học ở huyện Thới Bình (tỉnh Cà Mau) bị đề nghị kỷ luật vì có những vi phạm trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao và vai trò gương mẫu của đảng viên.
Triển lãm du học Mỹ được mong đợi - AEO TOUR 2018
11:34:50 12/09/2018
Hội tụ những điều kiện tốt về môi trường sống, truyền thống học thuật xuất sắc, đa dạng ngành nghề đào tạo và nhiều học bổng hấp dẫn, du học Mỹ là một trong những lựa chọn hàng đầu của HSSV Việt Nam.
Đào tạo ĐH ngành Việt Nam học từ xa qua mạng
11:31:43 12/09/2018
Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM chính thức đào tạo ngành Việt Nam học hệ từ xa (100 chỉ tiêu) từ năm 2019.
Mua sách song ngữ nhưng chỉ học phần tiếng Việt
11:28:47 12/09/2018
Nhìn lại mùa hè vừa qua, chợt chạnh lòng vì bao điều bất cập đã và đang xảy ra trong ngành giáo dục. Khi cơn bão điểm ảo ở vùng cao dần lắng xuống thì cơn sốt về sách giáo khoa (SGK) lại lan tràn khắp nơi, ở đủ các cấp học…
Cách chức hiệu trưởng sai phạm trong thu - chi tài chính
11:25:00 12/09/2018
Ngày 11.9, theo thông tin từ Văn phòng UBND TP.Tam Điệp (Ninh Bình), Chủ tịch UBND TP.Tam Điệp vừa ký quyết định cách chức hiệu trưởng đối với bà Nguyễn Thị Hồng Thắm, Hiệu trưởng Trường mầm non Yên Sơn (xã Yên Sơn, TP.Tam Điệp) và điều...
Đề nghị đưa trí tuệ nhân tạo vào dạy ở THPT
11:20:30 12/09/2018
Các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực khoa học - công nghệ của VN dự báo, trí tuệ nhân tạo (AI) là lĩnh vực sẽ bùng nổ trong tương lai. Nếu được đầu tư bài bản về nguồn nhân lực, VN có nhiều tiềm năng phát triển.
Sách giáo khoa, mua rồi để đó!
11:16:43 12/09/2018
Đầu năm học mới, phụ huynh sốt ruột vì không tìm được sách giáo khoa cho con. Nhưng có khi mua được rồi, việc sử dụng sách ở nhà trường lại rất lãng phí.
Phó thủ tướng: 'Không có chủ trương cải cách tiếng Việt'
10:23:21 12/09/2018
Việc tranh luận vừa qua chỉ là một phương pháp dạy tiếng Việt cho trẻ mới đi học, không phải đổi mới hay cải cách tiếng Việt.
Bức tranh trên bảng đen của cô giáo Nhật Bản được ca ngợi
10:20:14 12/09/2018
Lấy ý tưởng từ bộ truyện tranh Nhật Bản, một giáo viên thể hiện sự ủng hộ đối với cả lớp trong ngày hội thể thao.
Kiến nghị tổ chức hội thảo đánh giá lại sách Công nghệ giáo dục
09:53:00 12/09/2018
Bộ Giáo dục nên mời các nhà ngôn ngữ đóng góp ý kiến, đưa ra quyết định nên hay không sử dụng bộ giáo trình của GS Hồ Ngọc Đại.
Quảng Nam: Học sinh vùng cao “khát” nước sạch
09:30:46 12/09/2018
Học sinh vùng đồng bào dân tộc ở huyện Nam Trà My thiếu thốn nhiều thứ, từ quần áo, sách vở, giấy bút, giầy dép… Đặc biệt, hầu hết các điểm trường ở thôn, nóc của nhiều xã vùng cao huyện Nam Trà My rất thiếu nước sạch để các em sử dụng.
TPHCM sẽ “mạnh tay” với dạy học thêm, thu chi sai quy định
09:25:45 12/09/2018
Ngành giáo dục TPHCM sẽ vào cuộc, kiểm tra đột xuất về dạy thêm học thêm và các vấn đề thu chi đầu năm học.
Gian nan hành trình gieo chữ nơi ngôi trường đặc biệt ở Hà Tĩnh
09:22:47 12/09/2018
Giáo viên phải trèo đèo, lội suốt, đi bộ nhiều cây số để vận động các em đến trường. Vận động được các em đi học đã khó, giữ chân các em ở lại theo học còn khó gấp bội. Không ít lần những giáo viên ở trường THCS và THPT Dân tộc Nội trú ...
Vụ biến động điểm sau phúc khảo: 67 thí sinh thi tuyển giáo viên bị loại khỏi danh sách dự kiến trúng tuyển
09:18:29 12/09/2018
Sau chấm thẩm định, có 67 thí sinh tham gia thi tuyển giáo viên tại Quảng Ngãi bị loại khỏi danh sách dự kiến trúng tuyển. Việc thay đổi kết quả nổi cộm nhất ở hội đồng thi các huyện Nghĩa Hành, Bình Sơn, Lý Sơn, Đức Phổ.
Tiến sĩ Diêu Lan Phương: Để trẻ thích đọc sách cũng phải có bí quyết
19:29:04 11/09/2018
Trong rất nhiều "bí kíp" giúp trẻ thích đọc sách thì phần chọn sách cũng vô cùng quan trọng.
Giám đốc Sở GD&ĐT Tiền Giang trả lời thắc mắc về chương trình Công nghệ giáo dục
19:09:56 11/09/2018
Nhiều phụ huynh đã kéo đến Sở GD&ĐT Tiền Giang để phản đối việc dạy học theo chương trình Tiếng Việt 1 - Công nghệ giáo dục. Tuy nhiên, lãnh đạo Sở GD&ĐT tỉnh Tiền Giang cho biết, 100% học sinh học theo chương trình này đều đọc thông, v...
Hiệu trưởng trường ĐH Thành Đô: "Môi trường đại học là tự do..."
19:06:38 11/09/2018
Nhắn nhủ với các tân sinh viên trong Lễ khai giảng, Hiệu trưởng trường ĐH Thành Đô Tiến sĩ Ngô Xuân Hà chia sẻ: “Môi trường học đại học tự do, không có cảnh thầy cô theo dõi, kèm cặp nhắc nhở các em học bài, cũng không có việc điểm danh...
Tuổi trẻ và những ước mơ đáng giá
18:02:39 11/09/2018
Mang thông điệp "Đánh thức ước mơ từ những điều nhỏ bé", học bổng Colgate 2018 đã trao đi hàng trăm ngàn suất học bổng ý nghĩa, để từ đó tiếp thêm động lực và chắp cánh cho những ước mơ đẹp đẽ của trẻ em Việt.
Chương trình tập trung phần đọc, viết
17:58:17 11/09/2018
Nhiều vấn đề đặt ra về việc dạy và học tiếng Việt trong trường phổ thông, đặc biệt với học sinh tiểu học tại buổi đối thoại 'Tiếng Việt công nghệ giáo dục - Tranh cãi vì đâu?' vào ngày 10.9 do Báo Thanh Niên tổ chức tại các địa chỉ than...
Lãnh đạo các sở thực hiện Tiếng Việt công nghệ giáo dục nói gì?
17:54:57 11/09/2018
Theo Bộ GD-ĐT, dựa vào nhu cầu của các địa phương, hiện nay đã có 49 tỉnh, thành sử dụng tài liệu tiếng Việt công nghệ giáo dục để dạy học.
Tuyển sinh vượt chỉ tiêu để 'rơi rụng' là vừa?
17:48:27 11/09/2018
Một số trường cao đẳng tại TP.HCM bất ngờ làm hồ sơ gửi Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp xin... thêm chỉ tiêu sau khi đã gọi vượt số lượng đăng ký trước đó, với lý do nhiều thí sinh nộp hồ sơ, tuyển vượt để 'rơi rụng' là vừa...
'Quá tham vọng khi đặt mục tiêu nói đúng, viết đúng chính tả với trẻ lớp 1'
16:58:18 11/09/2018
Giáo dục là một quá trình, việc sử dụng thành thạo tiếng mẹ đẻ phải đi từ dễ đến khó, từ ít đến nhiều, từ đơn giản đến phức tạp.
MIT là đại học tốt nhất thế giới về cơ hội việc làm cho sinh viên
16:52:09 11/09/2018
Viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ) đã đánh bại Đại học Stanford, lần đầu xếp thứ nhất bảng xếp hạng của QS về việc làm sau tốt nghiệp.
11 đại học công lập tốt nhất nước Mỹ năm 2019
16:48:18 11/09/2018
Đại học California tại Los Angeles và Berkeley dẫn đầu bảng xếp hạng là hai trường công lập hàng đầu, theo US News & World Report.
Khoa Y Đại học Phan Châu Trinh khai giảng khóa đầu tiên
16:44:33 11/09/2018
Trường vừa tổ chức lễ khai giảng, chào mừng 32 tân sinh viên y khoa đầu tiên, niên khóa 2018-2024.
9X Việt xuất sắc tại Mỹ: “Công nghệ giáo dục trang bị cho tôi tư duy ngôn ngữ cực tốt”
16:24:36 11/09/2018
Là một người đã từng học trọn vẹn 5 năm chương trình Tiếng Việt theo phương pháp Công nghệ giáo dục của GS. Hồ Ngọc Đại, du học sinh Nguyễn Siêu (tốt nghiệp xuất sắc ĐH Vassar, Mỹ) khẳng định, chương trình này tập trung phát triển cốt l...
Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh dự Lễ khai giảng trường ĐH Thương Mại
16:20:52 11/09/2018
Sáng nay 11/9, trường ĐH Thương Mại đã long trọng tổ chức Lễ khai giảng năm học 2018 - 2019. Ủy viên BCH TƯ Đảng, Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh đã tới dự và phát biểu.
Phụ huynh nói gì về chương trình Công nghệ Giáo dục của GS Hồ Ngọc Đại?
16:17:40 11/09/2018
Một phụ huynh đang có con học lớp 1, chương trình Công nghệ Giáo dục cho rằng tài liệu này dùng từ địa phương để học sinh phân biệt.
