Chụp ảnh nude nơi công cộng: Còn lúng túng trong ứng xử

VƯỚNG MẮC

Cô người mẫu Nguyễn Thị Dung (Thư Dung) có chút danh hiệu người mẫu chụp bộ ảnh phản cảm ở Tuyệt tình cốc (Đà Lạt). Sau khi bị dư luận phản ứng vì quá phản cảm, đơn vị tổ chức cuộc thi Người mẫu thời trang Việt Nam 2018 có quyết định thu hồi danh hiệu á quân 1 vì “hành vi không phù hợp”- chụp ảnh phản cảm, ảnh hưởng thuần phong mỹ tục, truyền thống văn hóa của người Việt Nam, đồng thời vi phạm quy chế cuộc thi.

Hình thức xử lý đối với người mẫu chụp bộ ảnh ở Tuyệt tình cốc được cho là hợp lý, tuy nhiên với một số bộ ảnh khỏa thân khác lại cho thấy sự lúng túng. Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội vừa đưa ra hình thức xử lý đôi nam nữ chụp ảnh cưới khỏa thân ở hồ Tuyền Lâm. Theo đó, sở chỉ yêu cầu những người liên quan gỡ toàn bộ ảnh chia sẻ trên mạng, nhắc nhở lần sau không tái diễn hành vi chụp ảnh nude và phát tán trên mạng. Sự nhắc nhở này được nhiều người cho rằng, quá nhẹ nhàng.

Những ngày qua, dư luận lại được dịp bàn tán bộ ảnh một cô diễn viên chưa nổi tiếng chụp ảnh khỏa thân ở hồ sen. Những tấm ảnh không đạt tính thẩm mỹ bị phát tán trên mạng, khổ chủ đang nhờ cơ quan chức năng vào cuộc. Ngay sau hiện tượng này, UBND phường Nhật Tân nhanh chóng ra thông báo chấn chỉnh chủ các hồ, ao sen cho thuê chụp ảnh, đề nghị không để xảy ra hiện tượng chụp ảnh phản cảm. 

Họa sĩ Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm khẳng định: Hiện tại, chưa có quy định chi tiết cấm chụp ảnh khỏa thân ở các danh lam thắng cảnh, nơi công cộng. Ông cho rằng, điều này hoàn toàn phụ thuộc văn hóa và ý thức của người chụp cũng như người được chụp.

Nghị định 72 quy định về hoạt động nhiếp ảnh và quản lý nhà nước về hoạt động nhiếp ảnh không cấm chụp ảnh nude nơi công cộng. Bù lại nghị định có điều quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân khi tham gia hoạt động nhiếp ảnh: Không vi phạm các quy định về nếp sống văn minh, thuần phong mỹ tục, an ninh trật tự, không tuyên truyền bạo lực, các hành vi tội ác, tệ nạn xã hội gây hại cho sức khỏe, hủy hoại môi trường sinh thái và vi phạm các quy định khác của pháp luật.

Nghệ sĩ Vũ Quốc Khánh, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh phân tích, tuy việc chụp ảnh nude nơi công cộng là việc cá nhân, không vi phạm Nghị định 72, nhưng không phải vì thế mà ai cũng vô tư chụp rồi phát tán trên mạng xã hội.

CÂN NHẮC

Giới nghệ sĩ chuyên nghiệp chơi ảnh nude nghệ thuật đã mấy chục năm nay, nhưng tới năm ngoái mới chính thức được cấp phép một cuộc triển lãm ảnh nude nghệ thuật quy mô toàn quốc. Sự kiện được xem như sự cởi trói cho ảnh nude. Loạt tên tuổi như Thái Phiên, Dương Quốc Định, Dzung Art có ảnh nude chọn triển lãm đều chia sẻ cách tác nghiệp rất thận trọng. Ấy thế mà những người không chuyên gần đây lại vô tư chụp và đăng tải ảnh nude khá dễ dãi.

“Tôi cho rằng, dù có quy định cấm hay không, chuyện chụp ảnh nude nơi công cộng phụ thuộc vào nhận thức, văn hóa của người chụp và người mẫu. Nghệ thuật hay dung tục do bản chất của con người tạo ra tác phẩm, không phụ thuộc vào thể loại ảnh nude. Lớp trẻ bây giờ đang tự cho phép mình chụp ảnh nude như nghệ thuật nhưng bản thân chưa bao giờ thấu hiểu, nghiên cứu bài bản về ảnh nude”, nghệ sĩ Dương Quốc Định nêu quan điểm.

Dương Quốc Định phân tích: Giới trẻ hiện nay có xu hướng sử dụng mạng xã hội như trào lưu thể hiện bản thân, có cảm giác họ quá cô đơn nên khát vọng sự mới lạ. Nhiều người chọn nhiếp ảnh là cách chuyển tải khao khát ấy, xem việc chụp nude nghệ thuật như là phương tiện để gây chú ý hoặc muốn nổi tiếng. Hệ lụy này có thể hiểu được từ sự thiếu hụt kinh nghiệm, thiếu hụt sự giáo dục thẩm mỹ nói chung, đặc biệt về mỹ thuật.

Nhiều nhiếp ảnh gia và mỹ thuật hơn một lần lên tiếng về môi trường sáng tác ảnh nude nghệ thuật lí tưởng: Nghệ sĩ thường chọn khung cảnh thiên nhiên vắng người hoặc studio chuyên nghiệp để đảm bảo quyền riêng tư của người mẫu. Người chụp và người mẫu có hợp đồng và cam kết rõ ràng. Người mẫu có quyền xem lại ảnh chụp, loại bỏ những tấm hình họ không ưng, tất cả những tấm ảnh sau đó được công bố hoặc tham gia giải thưởng thường không gặp bất cứ sự phản ứng hay tranh chấp bản quyền nào.

“Không chỉ lựa chọn địa điểm, tôi luôn lựa chọn người mẫu kỹ càng, không phải ai cũng có thể làm người mẫu chụp nude. Chúng tôi chụp bằng ý thức, trách nhiệm, sự tôn trọng bản thân lẫn người mẫu”. Nghệ sĩ Dương Quốc Định nói

“Không chỉ lựa chọn địa điểm, tôi luôn lựa chọn người mẫu kỹ càng, không phải ai cũng có thể làm người mẫu chụp nude. Chúng tôi chụp bằng ý thức, trách nhiệm, sự tôn trọng bản thân lẫn người mẫu”, nghệ sĩ Dương Quốc Định nói. Mấy chục năm cầm máy ảnh chụp nude, Dương Quốc Định nói chỉ tìm được 10 người làm mẫu khỏa thân và mấy năm nay chưa tìm thấy người thứ 11. Ông chọn lựa những người mẫu thực sự có ý thức và đủ tiêu chuẩn, nghệ sĩ chia sẻ thêm về kiến thức ảnh nude nghệ thuật.

Không có khung pháp lý điều chỉnh việc chụp ảnh nude nơi công cộng. Tuy nhiên nghệ sĩ Vũ Quốc Khánh, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam khuyên người dùng nên cân nhắc. “Chụp ảnh nude là nhu cầu cá nhân, nhưng công khai ảnh nude trên mạng xã hội cần có văn hóa”, ông nói.

Nhiều nghệ sĩ nhiếp ảnh đề xuất các nhà quản lý nên nghĩ tới khung pháp lý để điều chỉnh hoạt động chụp ảnh, quản lý ảnh nude trên mạng, theo tinh thần không để tồn tại ảnh nude phản cảm. Thậm chí có thể xử phạt hành chính đối với các hành vi phát tán ảnh phản cảm, dung tục trên mạng để tăng tính răn đe.

Nguyên Khánh