Loa phường Hà Nội sắp tới đây có thể được cải tiến với hình thức, công nghệ mới hơn, thời lượng thân thiện hơn. Nhưng dù thế nào, người nói hay rô bốt nói thì cơ bản nó vẫn là cái loa công cộng phát ra âm thanh đã quá quen thuộc từ hơn nửa thế kỷ trước chứ không phải là gì khác. Dù thế nào thì nó vẫn phải có dây nhợ lằng nhằng kèm theo. Nó vẫn được treo khắp nơi trong khu dân cư, để không người dân nào có thể bị sót, chứ không chỉ ở những nơi công cộng đông người như chợ búa, công viên,...
Thông báo tiêm phòng chó dại, tiêm chủng cho người, lịch cắt điện nước, cảnh báo hỏng hóc điện đóm, nắp cống ổ gà chỗ này chỗ kia, kêu gọi dọn vệ sinh... Nhưng bao lâu mới có chuyện ấy một lần? Thời lượng, tần suất thế nào để không phạm vào quyền riêng tư của dân? Rồi liệu tiếp tục cài vào đó các chương trình hát hò, phát thanh trên các phương tiện truyền thông có sẵn theo kiểu "ngắm trăng tập thể"?
Và rồi, dù ít dù nhiều nó vẫn sẽ gây ra không ít phiền toái. Mà đầu tiên là sự thắc mắc, khó hiểu của người dân về khoảng cách giữa chủ trương, chiến lược về số hóa thời 4.0, với hình ảnh thực tế là những cái loa lòng thòng dây nhợ gắn trên đầu mỗi xóm ngõ cũng chỉ với chức năng truyền đạt thông tin. Trong khi giờ đây ngồi cách xa hàng trăm cây số người ta có thể lướt điện thoại đóng mở cái cổng nhà mình, có thể đọc lệnh điều khiển những thiết bị điện tử trong nhà.
Cũng có nhiều luồng ý kiến khác nhau. Nhưng tôi cho rằng đây thực ra không phải chuyện cảm xúc hay định kiến về cái loa phường loa xã từng phát huy hiệu quả rất tốt suốt mấy chục năm từ chiến tranh, đến thời bao cấp. Mà là sự ngỡ ngàng khó hiểu giữa thời buổi hiện đại đã số hóa đến tận răng này. Thời mỗi người đều đã sở hữu một cái điện thoại thông minh, trong đó có chứa cả những nhà hát, những sân vận động, thư viện... khổng lồ. Chứa cả thiên hà những thông tin vô cùng dễ dàng tiếp nhận và trao gửi.
Biết bao nền tảng công nghệ số tinh vi và vô hình để có thể truyền tải thông báo, thông tin, sao lại cứ chọn cái nền tảng "công nghệ loa phường"? Đọc loa phường như một cách “chế tài” thông tin, để không ai có thể trốn tránh việc tiếp nhận những thông tin thông báo của phường của thôn chăng? Thời đại pháp lý pháp luật đã hiện đại văn minh và phổ cập, không lẽ không còn phương pháp chế tài nào văn minh hơn?
Loa phường treo ở đâu giữa những đô thị thông minh, cùng với Chính phủ điện tử, chính quyền điện tử mà chúng ta đã và đang xây dựng, áp dụng hiệu quả? Ngoại lệ chăng?
