Sinh thời, Trần Nhật Duật là người rất giỏi ngoại ngữ, biết nhiều thứ tiếng khác nhau, kể cả của các dân tộc thiểu số trong nước, lẫn tiếng của các nước láng giềng. Chính nhờ biệt tài này, ông đã lập được nhiều chiến công trên nhiều lĩnh vực.
Ảnh minh họa
“Hoàng tử con nhà trời”
Chiêu Văn vương Trần Nhật Duật (1255-1330) là con trai thứ sáu của vua Trần Thái Tông. Theo Đại Việt sử ký toàn thư, vào năm Kỷ Hợi (1239), vua Trần đi tuần du qua phủ Thiên Trường đã gặp một cô gái trẻ tên là Vũ Thị Vượng, nhan sắc tuyệt trần, giỏi nghề canh cửi, chăm việc ruộng đồng, nổi tiếng cả vùng vừa đẹp người lại đẹp nết.
Thấy cô gái ứng đối thông minh mẫn tiệp, hiểu biết sâu rộng, giỏi nghề nông nên vua rất quý mến. Trần Thái Tông cho làm lễ, đón Vũ Thị Vượng về cung, lập Cung phi thứ năm, hiệu là Vũ phi. Bà Vũ phi chính là mẹ của Chiêu Văn vương Trần Nhật Duật.
Xung quanh sự ra đời của Trần Nhật Duật có rất nhiều câu chuyện truyền thuyết, cũng theo Đại Việt sử ký toàn thư, “một đêm Vũ phi nằm mộng thấy ngôi sao lớn từ trên không rơi xuống giường nằm của mình, từ đấy bà có mang. Đến giờ Ngọ ngày 10 tháng 4 năm Ất Mão (1255) sinh một hoàng tử, dung mạo khác thường, trên tay Trần Nhật Duật có bốn chữ “Chiêu Văn đồng tử”. Vua Trần Thái Tông lấy đó mà đặt tên là Trần Nhật Duật, lại phong hiệu cho ông là Chiêu Văn Vương”.
Hiện thân của người phiên lạc
Ngay từ khi còn nhỏ, Trần Nhật Duật đã nổi tiếng thông minh, hiếu học, hiểu sâu, biết rộng, rất tôn sùng Đạo giáo, thâm sâu kinh điển Đạo gia, thông thạo nhiều ngoại ngữ và phong tục, tập quán các nước láng giềng.
Học tiếng Tống và tiếng Chiêm Thành, Nhật Duật chẳng những sử dụng thành thạo các ngôn ngữ ấy mà còn am hiểu nhiều mặt của các nước đó, kể cả phong tục tập quán của họ. Ông cũng rất hay giao du, thăm hỏi người Chiêm, người Tống trong nước. Vì vậy, khi mới 20 tuổi, đã được triều đình giao đặc trách những công việc về các dân tộc có liên quan.
Đại Việt sử ký toàn thư chép rằng, có một lần sứ thần nước Sách Mã Tích (tên cổ của nước Singapore) sang cống, nhưng triều đình không tìm được người phiên dịch.
Trần Nhật Duật biết chuyện liền đến gặp sứ thần và nói chuyện trôi chảy bằng thứ ngôn ngữ lạ trong sự thán phục của những người có mặt.
Sau chuyện này, có người hỏi ông vì sao biết được tiếng nước Sách Ma Tích? Ông trả lời “thời vua Thái Tông, sứ nước ấy sang, nhân có giao du với họ, nên hiểu được đôi chút tiếng nước họ”.
Lúc bấy giờ, theo thông lệ, khi sứ phương Bắc sang thì triều đình phải sai phiên dịch viên làm trung gian, tể tướng không được người trực tiếp đối thoại, đề phòng việc xảy ra sai sót gì thì còn có thể đổ lỗi cho người phiên dịch. Nhưng tể tướng Trần Nhật Duật, khi tiếp sứ nhà Nguyên ông thường nói chuyện trực tiếp với họ, khi sứ về nơi nghỉ thì dắt tay cùng vào, ngồi uống rượu vui vẻ như bạn vẫn quen biết.
Chính tiếng Hán lưu loát và sự am hiểu văn hóa Hán đã khiến sứ nhà Nguyên tưởng Trần Nhật Duật là người Hán di cư sang Đại Việt. Vua Trần Nhân Tông cũng đã có lần nói với ông rằng “chú Chiêu Văn (Trần Nhật Duật là chú ruột của vua Trần Nhân Tông) có lẽ là kiếp sau của người phiên lạc nên mới giỏi tiếng các nước đó”.
Thu phục quân nổi loạn nhờ giỏi ngoại ngữ
Năm 1280, Trịnh Giác Mật, một tù trưởng địa phương ở Đà Giang (Hòa Bình ngày nay) nổi lên chống lại triều đình.
Trần Nhật Duật được lệnh đem quân dẹp loạn. Khi đến Đà Giang, Trịnh Giác Mật sai người đưa thư nói: “Giác Mật không dám trái lệnh triều đình, nếu ân chúa dám một mình một ngựa mà đi đến thì Giác Mật xin hàng ngay”. Bất chấp các tướng can ngăn, Trần Nhật Duật nhận lời rồi đem các tiểu đồng cùng đi.
Khi tới đại bản doanh của những kẻ nổi loạn, ông thản nhiên đi giữa hàng lính mặc sắc phục kì dị, lăm lăm gươm giáo được bày ra để dọa dẫm.
Trần Nhật Duật nói với chuyện Giác Mật bằng chính ngôn ngữ và theo đúng phong tục của dân tộc vùng Đà Giang.
Thậm chí, ông còn “ăn bằng tay, uống bằng mũi” như phong tục của họ.
Chính sự hiểu biết về văn hóa của Trần Nhật Duật khiến Trịnh Giác Mật kinh ngạc thốt lên “Chiêu Văn Vương là anh em với ta”.
Sau buổi gặp gỡ, Trịnh Giác Mật đã đem cả gia thuộc đến doanh trại Trần Nhật Duật xin hàng phục triều đình.
Nhờ vâỵ, cả miền Đà Giang đã được Trần Nhật Duật thu phục chỉ bằng sự tinh thông ngôn ngữ và văn hóa dân tộc, không phải đổ một giọt máu nào. Nhà quân sự tài ba Ngoài tài năng nổi bật về vốn kiến thức ngoại ngữ phong phú của mình, Chiêu Văn vương Trần Nhật Duật còn là một nhà quân sự đại tài, một nhà ngoại giao lỗi lạc, một nhà văn hóa uyên bác trong lịch sử dân tộc.
Ông chính là người chỉ huy quân đội nhà Trần đánh tan đội quân của Toa Đô ở cửa Hàm Tử vào năm vào cuối tháng 4 năm 1285.
Sách Đại việt sử ký toàn thư từng chép rằng “công đánh giặc Nguyên, Nhật Duật lập được nhiều hơn cả”.
Dưới triều vua Trần Minh Tông, Trần Nhật Duật được phong làm Tá Thánh thái sư, đời vua Trần Hiến Tông, ông được phong tước hiệu Chiêu Văn đại vương.
Dù nắm giữ chức vị tể tướng triều Trần, làm quan trải qua 4 triều vua, có công lớn trong đánh giặc, nhưng Trần Nhật Duật luôn giữ được tiết táo thanh cao, nhã nhặn của mình.
Với mọi việc ông đều suy xét kỹ càng, chu toàn, không dựa vào chức tước trong tay để uy hiếp người khác.
Năm 1330, Chiêu Văn đại vương Nhật Duật qua đời, hưởng thọ 75 tuổi.
Tên tuổi và sự nghiệp của ông gắn liền với giai đoạn vinh quang nhất của nhà Trần. Tài năng, đức độ, sự nghiêm minh, ngay thẳng của ông cũng như các tướng văn, võ trong thân tộc nhà Trần góp phần không nhỏ vào sự tồn tại và hưng thịnh của Đại Việt thời kỳ này.
Tiểu Uyên
Theo vietnamnet
Tin mới nhất
Nhật Bản thắt chặt điều kiện visa với sinh viên
15:41:58 03/09/2018
Quy định mới nhằm ngăn cản sinh viên ngoại quốc mượn cớ học tiếng ở các trường Nhật ngữ để đến Nhật làm việc toàn thời gian.
Nghệ An di dời trường học bị ảnh hưởng do lũ
13:24:26 03/09/2018
Mặc dù đã đến cận ngày khai giảng nhưng Trường phổ thông dân tộc nội trú Con Cuông phải di dời tìm điểm mới, vì ngôi trường này đang bị ảnh hưởng bởi cơn lũ vừa qua, không thể đảm bảo an toàn cho việc dạy và học.
Tấm lòng thương trẻ khuyết tật của cô giáo xứ cù lao
12:58:53 03/09/2018
Không được đào tạo chuyên môn, chưa từng dạy trẻ khuyết tật, nhưng với tình yêu thương, tinh thần trách nhiệm cũng như sự đồng cảm với trẻ khuyết tật nên cô giáo Lý Thị Thanh Thúy (giáo viên Trường Tiểu học An T...
Cần cải tiến mô hình kiểm định chất lượng giáo dục để tránh tiêu cực
12:55:32 03/09/2018
"Hệ thống kiểm định chất lượng giáo dục VN còn một số bất cập về cấu trúc, về tính cân bằng trong hệ thống văn bản ĐBCL bên trong và bên ngoài, năng lực đội ngũ kiểm định viên, biện pháp chế tài kiểm định, cơ chế tài chính, cạnh tranh k...
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra thực hiện quy định về đạo đức nhà giáo
12:52:40 03/09/2018
Năm học 2018 – 2019, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc tổ chức thực hiện quy định về đạo đức nhà giáo.
Học tiếng Anh: 10 phút nắm chắc cấu trúc, cách dùng thì hiện tại đơn
10:35:01 03/09/2018
Thì hiện tại đơn là một trong những thì cơ bản nhưng quan trọng nhất trong tiếng Anh mà bất kì người học nào cũng nên nắm chắc cách dùng và cấu trúc. Bài dưới đây sẽ chỉ mất 10 phút để giúp bạn nắm được cấu trúc, cách dùng để bắt tay và...
Đâu phải cứ học sinh dùng son là xấu!
10:30:37 03/09/2018
Ở nhà trường phổ thông, bản nội quy học sinh (HS) rất quan trọng. Nó cần thiết trong việc định hướng giáo dục và là cơ sở để xử lý HS nếu vi phạm. Thế nhưng nhìn vào thực tế áp dụng hiện nay, có khá nhiều chuyện để bàn.
Tuyển sinh lớp 10 TP.HCM năm 2019: Đề thi tăng cường thực tiễn và tích hợp kiến thức
10:27:00 03/09/2018
TP.HCM vẫn giữ nguyên hình thức và cấu trúc đề thi tuyển sinh lớp 10 như năm học trước. Trong đó, nội dung các câu hỏi tiếp tục theo định hướng tăng cường tính thực tiễn và tích hợp kiến thức.
Chùm ảnh chơi chữ Tiếng Anh đáng yêu nhất quả đất nhưng chỉ ai thực sự "mặn" mới hiểu được
09:53:27 03/09/2018
Chơi chữ trong Tiếng Việt đã thú vị lắm rồi, chơi chữ Tiếng Anh còn chứa nhiều ẩn dụ hàm ý sâu xa nữa mà không phải ai cũng thẩm thấu được.
800.000 phụ huynh phải bỏ ra số tiền gấp 10 để mua sách công nghệ giáo dục, không muốn học cũng phải mua!
09:36:33 03/09/2018
Chỉ riêng 800.000 học sinh đang được dạy thí điểm tài liệu 'Tiếng Việt lớp 1 - Công nghệ giáo dục', tiền mua sách qua một công ty của NXB Giáo dục Việt Nam đã lên đến 272 tỉ đồng.
Chủ tịch Hội đồng quốc gia thẩm định “sách giáo khoa lớp 1” của GS Hồ Ngọc Đại lên tiếng
09:26:53 03/09/2018
Phương pháp dạy học đánh vần theo tài liệu Tiếng Việt 1 - Công nghệ Giáo dục của Giáo sư Hồ Ngọc Đại đang gây tranh cãi những ngày qua về phân biệt âm /k/ (cờ) và chữ "k" (ca), "q" (cu),...
Mong các hiệu trưởng đừng tổ chức lớp chọn
08:23:28 03/09/2018
Việc tổ chức lớp chọn trong trường tạo ra sự bất công giữa học sinh và giữa các thầy cô, kéo lùi thành tích học tập của cả trường.
Thành tích học tập đáng ngưỡng mộ của nhà tân vô địch Olympia 2018
06:31:20 03/09/2018
Tân vô địch Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 18 Nguyễn Hoàng Cường có tính cách rụt rè nhưng lại là một “thanh niên bác học”, có rất nhiều thành tích trong học tập và yêu thích nghiên cứu, tìm tòi.
Đại học Anh quốc phát huy hiệu đến tránh nhầm lẫn giới tính của các tân sinh viên
06:26:56 03/09/2018
Hội đồng Sinh viên Đại học Edinburgh (Vương quốc Anh) mới đây đã phát những chiếc huy hiệu đặc biệt cho các tân sinh viên trước thềm học kỳ mới nhằm tránh tình trạng nhầm lẫn giới tính.
Hà Nội: Có thể tăng giáo viên để giảm áp lực sĩ số
06:23:34 03/09/2018
Theo lãnh đạo Sở GD&ĐT Hà Nội tại buổi giao ban Thành ủy mới đây, ở một số nơi của Hà Nội, sĩ số lớp học cao là việc bất khả kháng. Với những lớp sĩ số học sinh quá cao, sẽ bố trí tăng thêm giáo viên quản lý, không để tình trạng 1 giáo ...
Quản Bạ - Hà Giang: Sự cô đơn "lạnh người" của cô giáo cắm bản giữa đại ngàn
06:18:48 03/09/2018
“Nhất là khi đêm về, xung quanh chỉ toàn một màu đen đặc của đêm tối. Thêm tiếng hú của những con thú từ bốn bề mênh mông núi rừng đua nhau vọng lại. Chỉ có cách trùm chăn kín đầu ngủ cho quên bớt hoảng sợ”, cô giáo cắm bản Lưu Thị Hằng...
Vùng lũ Sơn La: Giáo viên không nghỉ lễ, tập trung dọn dẹp trường lớp đón năm học mới
20:25:06 02/09/2018
Lớp học bị sạt lở, sân trường ngập trong bùn đất, trang thiết bị dạy và học hư hỏng là thực tế tại nhiều trường học ở Sơn La nơi tâm lũ đi qua.
Phụ huynh nhiều nỗi lo trước thềm năm học mới
20:20:59 02/09/2018
Chỉ còn vài ngày nữa, học sinh cả nước sẽ chính thức khai giảng năm học mới 2018 - 2019. Những lo lắng, băn khoăn về chuyện học của con luôn thường trực trong các phụ huynh, đặc biệt giữa bối cảnh giáo dục đang tiếp tục có nhiều đổi mới...
Số học sinh Nhật nghiện internet tăng chóng mặt
19:28:16 02/09/2018
Tình trạng lạm dụng internet đang gia tăng trong giới trẻ Nhật, trong đó nữ sinh dễ bị nghiện hơn.
'Chat' nhanh với tân vô địch Đường lên đỉnh Olympia 2018
19:20:18 02/09/2018
Nguyễn Hoàng Cường (Trường THPT Hòn Gai, Quảng Ninh) đã có màn lội ngược dòng xuất sắc trong chung kết năm Đường lên đỉnh Olympia 2018, qua đó giành vòng nguyệt quế danh giá cùng phần thưởng là 35.000 USD để phục vụ cho việc du học.
Sinh viên Mỹ hứng thú học về blockchain
19:14:13 02/09/2018
18% sinh viên Mỹ cho biết họ sở hữu (hoặc từng sở hữu) bitcoin hay một số đồng mã hóa khác. Cùng lúc, nhiều trường đại học hàng đầu nước này cũng mở không ít khóa học về tiền mã hóa và blockchain.
Trao tiền hỗ trợ cho tân sinh viên nghèo vượt khó tại Hưng Nguyên
19:10:10 02/09/2018
Ngày 2/9, tại xã Hưng Đạo, huyện Hưng Nguyên, chị Đoàn Thị Lưu, Việt kiều sinh sống tại CHLB Đức đã trao tiền hỗ trợ tiếp sức đến trường cho em Nguyễn Công Anh, tân sinh viên Trường Đại học Vinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.
Sẽ có Điều lệ trường cao đẳng sư phạm và trung cấp sư phạm
19:07:21 02/09/2018
Bộ GD&ĐT ban hành dự thảo Điều lệ trường cao đẳng sư phạm và trung cấp sư phạm.
Trả lời thuyết phục ở phần thi Về đích giúp “Cường google” vô địch Olympia 18
18:33:36 02/09/2018
Nguyễn Hoàng Cường, biệt danh "Cường google" (trường THPT Hòn Gai, Quảng Ninh) là thí sinh duy nhất đã trả lời đúng cả ba câu hỏi trong phần thi Về đích, nhờ đó giành chức vô địch Đường lên đỉnh Olympia 2018.
Ngạc nhiên cụ bà bán nước 74 tuổi nói được 11 thứ tiếng
18:14:07 02/09/2018
Một cụ bà bán nước 74 tuổi ở Quế Lâm, khu tự trị dân tộc Choang, Quảng Tây, Trung Quốc đã khiến nhiều người ngạc nhiên khi có thể trò chuyện bằng 11 ngoại ngữ (Anh, Pháp, Nga, Hàn Quốc, Đức, Ý, Thụy Sĩ, Tây Ban Nha...). Theo truyền thôn...
Thanh Hóa: Trường THCS Thành Mỹ “cắt xén” tiền trợ cấp bán trú của học sinh nghèo suốt nhiều năm
18:09:38 02/09/2018
Trong những năm học từ 2013 – 2014 đến nay, ngay sau khi nhận được tiền hỗ trợ cho học sinh bán trú theo Nghị định 116/2016/NĐ-CP, trường THCS Thành Mỹ đều tự ý “xin lại” khoảng 25% khoản tiền này khiến nhiều phụ huynh học sinh vô cùng ...
Tranh luận bỏ đại học vì nghèo có phải hèn không?
17:26:01 02/09/2018
Cộng đồng mạng tranh luận về chủ đề sinh viên và khả năng tự lập sau câu chuyện anh em song sinh ở Nghệ An định bỏ đại học vì hoàn cảnh nghèo khó.
Đại học Mỹ cấm thầy trò yêu nhau
17:22:08 02/09/2018
Đại học Syracuse ở New York, Mỹ, mới đây thông báo cấm giảng viên trường hẹn hò với sinh viên. Câu chuyện này một lần nữa gây tranh luận về mối quan hệ thầy - trò.
Thanh Hóa: Lũ rút, bùn đất phủ kín nhiều trường học, bộ đội giúp giáo viên dọn dẹp
17:01:52 02/09/2018
Sau lũ, nhiều trường, điểm trường ở Thanh Hóa ngập trong bùn đất, trong khi ngày khai giảng năm học mới đang cận kề. Phòng lớp học bị sạt lở, bùn đất tràn ngập, trang thiết bị hư hỏng khiến thầy và trò tại nhiều trường học gặp không ít ...
Học tin học Excel: Thao thác với bảng tính trong "nháy mắt"
16:56:54 02/09/2018
Tiếp theo video mở đầu về chương trình học Excel online, hôm nay chúng ta sẽ đến với video bài giảng làm quen với bảng tính còn gọi là Sheets trong Excel.
Tân đại sứ Anh tại Việt Nam chia sẻ quá trình học tập trọn đời
16:53:30 02/09/2018
Ngoài 20 tuổi, ông Gareth Ward học tiếng Nga, đến 30 tuổi lại học tiếng Trung và nay ngoài 40 tuổi học tiếng Việt.
Hải Phòng chi 940 triệu thưởng 94 học sinh, sinh viên tiêu biểu
16:50:20 02/09/2018
Biểu dương thành tích học tập trong năm học 2017-2018 của 94 học sinh, sinh viên tiêu biểu, Hải Phòng thưởng mỗi em 10 triệu đồng.
Tiếng Anh trẻ em: Gọi đồ chơi này là gì nhỉ?
16:43:55 02/09/2018
Các bé đã biết những đồ chơi quen thuộc trong tủ nhà mình gọi là gì trong tiếng Anh chưa? Video này sẽ giúp bé học tiếng Anh chủ đề Đồ chơi theo một cách thú vị, dễ hiểu, giúp bé nâng cao vốn từ vựng mỗi ngày.
Hơn 900 vị trí tuyển dụng cho sinh viên Trung cấp Bách khoa Sài Gòn
13:22:27 02/09/2018
Các bạn trẻ có cơ hội chọn làm việc ở các công ty trong nước hay nước ngoài với đa dạng ngành nghề, vị trí tại ngày hội việc làm.
Khu công viên giữa làng đại học ở TP HCM
13:19:32 02/09/2018
Nơi vui chơi, ăn uống, đọc sách, giải trí sẽ được bố trí bên cạnh hồ Đá trong Khu đô thị Đại học Quốc gia TP HCM.
Trong trường tư thục, tài sản của nhà đầu tư nên được xác định thế nào?
11:31:26 02/09/2018
Bà Nguyễn Kim Dung – Trường Đại học Anh Quốc đề xuất, nhà đầu tư phải thành lập một pháp nhân để nhà nước quản lý số vốn của nhà đầu tư.
Thầy trò chung tay lập tủ sách hiếu học dành tặng trẻ em vùng cao
11:28:05 02/09/2018
Ngoài việc quyên góp hơn 300 đầu sách giáo khoa và truyện tranh, thầy trò trường Đông Á còn tặng nhiều phần quà cho các học sinh nghèo trước thềm năm học mới.
Sáng kiến kiểm tra 1 tiết bằng đề chung cho các trường để ngăn dạy thêm
11:24:55 02/09/2018
Ngành giáo dục thành phố Quảng Ngãi vừa có ý tưởng dùng chung đề kiểm tra 1 tiết cho học sinh trung học cơ sở để ngăn chặn tình trạng dạy thêm, học thêm.
Tại sao nhiều thầy cô giáo sợ làm chủ nhiệm?
11:12:36 02/09/2018
Trong khi giáo viên dự khuyết, giáo viên bộ môn đến giờ vào lớp, hết giờ bước ra. Còn các thầy cô chủ nhiệm phải làm việc bằng hai mà chế độ đãi ngộ quá thấp.
Thầy Trần Xuân Nhĩ đề nghị Bộ Nội vụ xác định lại định mức giáo viên
11:08:26 02/09/2018
Nguyên Thứ trưởng Bộ Giáo dục cho rằng, chúng ta đang thừa thiếu giáo viên là do căn cứ định mức giáo viên/ số lớp học chứ không căn cứ trên tỷ lệ học sinh.
Mạnh tay dẹp bỏ căn bệnh đồng phục
11:04:48 02/09/2018
Dư luận bất bình không phải việc nhà trường quy định quần áo học sinh phải mặc giống nhau mà nhiều đồ dùng học tập cũng được yêu cầu “đồng phục”.
Đỗ thủ khoa, nữ sinh người Thái giành giải thưởng tham quan tại Nhật
10:48:38 02/09/2018
Với tổng điểm 28,65 đã ưu tiên gồm (Toán: 8, Văn: 8,5 và Anh: 9,4), Quán Thị Ngọc Bích - cô học trò người Thái Trường THPT Quỳ Hợp 1 (Quỳ Hợp) đỗ thủ khoa Trường ĐH Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội. Em là 1 trong 35 học sinh đạt điểm ...
