Hiếm có một làng quê nào lại có tới 18 người đỗ đầu trong các kỳ thi qua các triều đại phong kiến Việt Nam. Không chỉ vậy, đã có hàng trăm người được phong học hàm, học vị giáo sư, tiến sĩ và đỗ thạc sĩ. Đó là làng Nguyệt Viên nằm bên bờ sông Mã, thuộc xã Hoằng Quang, thành phố Thanh Hóa.
Truyền thống hiếu học nơi làng quê ven dòng sông Mã
Làng Nguyệt Viên, xã Hoằng Quang, thành phố Thanh Hóa (trước đây thuộc huyện Hoằng Hóa) là một làng quê yên bình nằm ven bờ tả của dòng sông Mã.
Làng Nguyệt Viên nằm bên bờ sông Mã.
Nguyệt Viên có nghĩa là trăng đến độ tròn nhất – tên gọi hàm chứa sự thanh cao, viên mãn. Tạo hóa đã ban cho vùng đất này thế tinh anh hội tụ, bởi xa xa có cửa Lạch Trào nơi nhiều con nước hợp lưu. Ngược dòng sông Mã về phía Tây Bắc không xa, có núi Hàm Rồng chầu về, có núi Ngọc sừng sững như đài tháp bút.
Trong các triều đại phong kiến Việt Nam, hiếm có một làng quê nào trên dải đất hình chữ “S” lại có tới 18 người đỗ đầu trong các kỳ thi.
Không phải ngẫu nhiên mà dân gian lưu truyền: “Nguyệt Viên mười tám ông nghè / Ông cỡi ngựa tía, ông che tán vàng”. Bởi từ xưa đến nay, việc coi trọng sự học đã tạo nên bản sắc riêng cho làng Nguyệt Viên.
Điều đó còn được thể hiện trong hương ước của làng qua nhiều triều đại phong kiến còn được lưu giữ, đã đề cao sự học và khuyến khích việc học hành.
Không chỉ vậy, khoán ước của làng được soạn lại năm Bảo Đại thứ 9 (năm 1934) còn quy định rõ từng điều khoản ưu tiên với người đang đi học, đề cao trọng vọng và có những ưu đãi đặc biệt với người đã đỗ đạt…
Những người con quê hương đã thành danh, làm quan ở xứ người, cũng phải có trách nhiệm, hỗ trợ và có sự quan tâm sự nghiệp khuyến học, khuyến tài của làng.
Người đỗ đại khoa cuối cùng trong nền giáo dục phong kiến Việt Nam là cụ Lê Viết Tạo – người con của làng Nguyệt Viên, làm quan dưới triều Nguyễn. Tại huyện Hoằng Hóa ngày nay, có ngôi trường THPT mang tên Lê Viết Tạo do hậu duệ cụ là Giáo sư Lê Viết Ly hỗ trợ xây dựng đang góp phần quan trọng vào sự phát triển giáo dục và đào tạo tại địa phương.
Với quan niệm coi trọng sự học và đỗ đạt nên ở làng Nguyệt Viên, việc thành công trong khoa cử được ví như là vẻ đẹp của người con trai. Muốn được tôn vinh, đấng nam nhi ở đây phải là người chuyên tâm đèn sách, thông thạo kinh sử, có trí tuệ.
Để tạo điều kiện cho đấng nam nhi trong nhà học hành, đỗ đạt thành tài, những người phụ nữ nơi đây cũng phải đảm đang. Bởi vậy, những người mẹ, người chị có công nuôi chồng, nuôi con em học hành đỗ đạt cũng luôn được dân làng kính nể.
Nghè làng Nguyệt Viên nơi lưu giữ danh sách và tôn vinh những người con trong làng đỗ đạt.
Tại địa phương này còn lưu truyền bài ca về công lao của người phụ nữ giúp chồng, con học hành, thi cử: “Gái thời giữ việc trong nhà / Khi vào canh cửi, khi ra thêu thùa / Trai thời đọc sách ngâm thơ / Dùi mài kinh sử để chờ kịp khoa/Mai sau nối được nghiệp nhà / Trước là đẹp mặt, sau là ấm thân”.
Bên cạnh truyền thống hiếu học, sự đỗ đạt của các thế hệ người dân làng nằm trên đoạn uốn cong của bờ sông Mã còn được cho là do vị trí, hình sông, thế đất mà thành, là ngọn nguồn lý giải cho tinh hoa của sự học và đỗ đạt.
Ngôi làng có hàng trăm giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ
Sự học nơi làng quê Nguyệt Viên đã trở thành truyền thống như dòng sông Mã vẫn ngày đêm cuộn chảy, bồi đắp tinh hoa cho các thế hệ người con Nguyệt Viên.
Thống kê của UBND xã Hoằng Quang cho thấy, chỉ tính riêng từ Cách mạng Tháng 8/1945, đến nay, làng Nguyệt Viên đã có hàng trăm người được phong học hàm, học vị giáo sư, tiến sĩ và đỗ thạc sĩ.
Trong cuốn sổ tay của ông Cao Xuân Mạc, Chủ tịch Hội Khuyến học xã Hoằng Quang, từ năm 2004 đến nay, cả 4 thôn của làng đã có 269 em học sinh thi đỗ đại học, cao đẳng, trong đó 191 em đậu đại học. Và theo quan niệm của người dân địa phương, phải đậu đại học, có việc làm thì mới được coi là thành đạt.
Ở Nguyệt Viên có nhiều dòng họ, nhưng nổi danh khắp cả nước về sự thành đạt nhờ con đường học vấn là dòng tộc Lê Viết. Từ xưa đến nay, đây là dòng tộc luôn đóng góp nhiều nhân tài nổi tiếng cho đất nước.
Các giáo sư, tiến sĩ nổi tiếng có những đóng góp to lớn cho khoa học, nghiên cứ, giảng dạy của dòng tộc như: Lê Viết Lân, Lê Viết Ly, Lê Viết Bình, Lê Viết Kim Phượng, Lê Viết Khuyến, Lê Viết Dư Khương… Không chỉ vậy, nhiều người hiện đang công tác, giảng dạy tại các trường đại học của nước ngoài.
Phát huy truyền thống hiếu học của cha anh, nhiều năm qua, công tác khuyến học, khuyến tài ở Nguyệt Viên luôn phát triển mạnh, trở thành điển hình cho phong trào khuyến học tại Thanh Hóa.
Trong đó, trên cơ sở kế thừa những hương ước xưa kia, bản quy ước mới của làng văn hóa Nguyệt Viên quy định rõ những yếu tố bảo đảm cho phong trào học tập của các thế hệ học sinh.
Những thế hệ trẻ hôm nay của làng Nguyệt Viên vẫn luôn tiếp bước cha anh, phát huy truyền thống chói ngời trong học tập.
Hàng năm, mỗi gia đình nơi đây đều tự nguyện đóng góp, xây dựng quỹ khuyến học ngày càng lớn mạnh. Ngoài quỹ khuyến học của làng, các dòng họ cũng có quỹ khuyến học riêng…
Những người con của làng thành đạt cũng hỗ trợ cho sự nghiệp giáo dục địa phương. Trong đó, đặc biệt là gia đình giáo sư Lê Viết Ly đã hỗ trợ hàng tỷ đồng để xây dựng trường Tiểu học xã Hoằng Quang tại làng Nguyệt Viên. Ngoài ra, hàng năm đều có nhiều suất học bổng trao tặng tới các em học sinh.
Thầy Lê Đức Thọ, hiệu trưởng trường Tiểu học Hoằng Quang, chia sẻ: Trong điều kiện còn khó khăn, nhà trường may mắn được gia đình Giáo sư Lê Viết Ly hỗ trợ kinh phí xây dựng khang trang. Nhiều năm nay, nhà trường luôn đạt thành tích cao trong khối giáo dục tiểu học huyện Hoằng Hóa, nay là thành phố Thanh Hóa.
Cùng với truyền thống gia đình, dòng họ là sự quan tâm của cộng đồng, đã tạo nên một “thương hiệu” về sự học cho ngôi làng Nguyệt Viên.
Sự học nơi đây như dòng sông Mã vẫn ngày đêm cuộn chảy. Những thế hệ trẻ hôm nay của làng Nguyệt Viên vẫn luôn tiếp bước cha anh, phát huy truyền thống chói ngời trong học tập.
Duy Tuyên
Theo Dân trí
Tin mới nhất
Trường ĐH nâng lương tối thiểu cho tiến sĩ lên 25 triệu đồng/tháng
14:31:39 12/10/2018
Trường ĐH FPT sẽ trả lương tối thiểu cho giảng viên, nghiên cứu viên có học vị tiến sĩ là 25 triệu đồng/ tháng.
5 năm, ngân sách cho giáo dục tăng 92.500 tỷ đồng
14:25:56 12/10/2018
Từ năm 2013 đến nay, quy mô chi ngân sách cho giáo dục luôn tăng về số tuyệt đối, từ 155.604 tỷ đồng năm 2013 đến 248.118 tỷ đồng năm 2017.
Đắk Nông: Chưa đủ tuổi, không bằng lái, học sinh vẫn vô tư đi xe máy đến trường
12:46:46 12/10/2018
Nhiều học sinh tại các trường THPT trên địa bàn thị xã Gia Nghĩa (Đắk Nông) chưa đủ tuổi, không giấy phép lái xe (GPLX) vẫn vô tư điều khiển xe máy đến trường. Đặc biệt, vào thời điểm tan học, nhiều học sinh vi phạm không đội mũ bảo hiể...
Tầm quan trọng của chứng chỉ Cambridge Assessment English
12:37:54 12/10/2018
Cambridge English là chứng chỉ tiếng Anh được công nhận toàn cầu, có giá trị vĩnh viễn giúp người học phát triển kỹ năng đọc, viết, nghe và nói chuyên sâu.
SGK của Bộ GD-ĐT sẽ có phiên bản điện tử công khai
10:49:11 12/10/2018
Trong văn bản giải trình về một số vấn đề cử tri quan tâm trước kỳ họp Quốc hội tới, như chương trình - sách giáo khoa mới, thi THPT quốc gia, Bộ GD-ĐT đã đưa ra nhiều thông tin mới cũng như giải pháp khắc phục những bất cập về các nội ...
Đá văng giày khi diễu hành, nữ sinh Trung Quốc nhanh nhẹn xử lý
10:25:54 12/10/2018
Cộng đồng khen ngợi nữ sinh vì đã không để ảnh hưởng đến đội hình khi gặp sự cố đá văng giày trong buổi học quân sự.
Học tiếng Anh: Tổng hợp thành ngữ về động vật hay và thông dụng nhất!
10:20:47 12/10/2018
“Raining cats and dogs" có phải là “chó và mèo rơi từ trên trời xuống như mưa” ? Không phải đâu, đây là một thành ngữ có sử dụng hình ảnh liên quan tới động. Và đây cũng chính là chủ đề của bài tiếng Anh ngày hôm nay: Thành ngữ liên qua...
Bạn sẽ chẳng than vãn thi cử áp lực nữa nếu biết học sinh ở những quốc gia này còn phải trải qua kỳ thi khốc liệt hơn nhiều
09:50:18 12/10/2018
Những quốc gia châu Á này có kỳ thi đại học rất khốc liệt, áp lực sống còn khiến học sinh nào cũng sợ hãi.
ĐH Sư phạm Kỹ thuật có sai khi đuổi 400 sinh viên không nộp bằng THPT?
09:39:07 12/10/2018
Đại diện nhiều trường cho rằng cách làm của ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM tương đối nghiêm khắc nhưng không sai so với quy định của Bộ GD&ĐT.
Nữ sinh Việt có bài báo đăng tạp chí danh mục ISI
09:12:46 12/10/2018
Tạp chí uy tín quốc tế đã đăng bài báo khoa học về nghiên cứu giống mai vàng Việt Nam của Đặng Hoàng Trang, sinh viên Học viện Nông nghiệp.
Lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa lên tiếng về việc tranh cãi tuyển giáo viên tại trường chuyên Lam Sơn
08:36:07 12/10/2018
Liên quan đến việc Sở GD&ĐT tỉnh Thanh Hóa chưa đồng ý phê duyệt phương án tuyển dụng giáo viên tại trường chuyên Lam Sơn do tranh cãi vị trí chủ tịch hội đồng khiến tình trạng tuyển dụng tại trường này “dậm chân tại chỗ”. Lãnh đạo tỉnh...
Tiết học ngoài nhà trường: Sở GD-ĐT TP.HCM "ôm sô" địa điểm tổ chức?
08:32:29 12/10/2018
Sở GD-ĐT TPHCM giới thiệu đến các trường 3 địa điểm thực hiện tiết học ngoài nhà trường, còn các trường và đơn vị muốn thực hiện riêng phải gửi toàn bộ kế hoạch về Sở trước 30 ngày để chờ "duyệt".
Báo cáo Thủ tướng việc hoàn thiện quy trình tổ chức kỳ thi THPT quốc gia 2019
08:28:23 12/10/2018
Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam về việc hoàn thiện quy trình tổ chức kỳ thi THPT quốc gia.
Nữ thủ khoa Đại học Ngoại ngữ ước mơ trở thành cô giáo
07:00:11 12/10/2018
“Ba năm học tại ngôi trường THPT Chuyên Sư phạm Hà Nội đã cho em rất nhiều kỷ niệm và nhen nhóm trong em niềm yêu thích đối với nghề giáo. Đó cũng chính là lý do em chọn ngành sư phạm tiếng Anh trong khi gia đình khuyên nên học ngành ki...
Học bổng Đạm Cà Mau 5 năm đồng hành cùng sinh viên Đại học Cần Thơ
21:55:45 11/10/2018
Ngày 9/10/2018, Công ty Cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau (PVCFC, HOSE: DCM) đã trao 40 suất học bổng, mỗi suất trị giá 7 triệu đồng cho sinh viên Trường Đại học Cần Thơ.
Việt Nam xếp thứ 6 về số lượng sinh viên quốc tế theo học tại Mỹ
21:51:45 11/10/2018
Với khoảng 28.000 sinh viên đang theo học, Việt Nam xếp thứ 6 trong số các nước đứng đầu về số lượng sinh viên học tập tại Mỹ.
Công bố môn thi vào lớp 10 kiểu “ú tim”: Người lớn không giỏi được toàn diện, sao bắt con trẻ?
21:48:12 11/10/2018
“Học để thi”, “thi nhiều môn để học sinh phải học toàn diện”… là những quan niệm phụ huynh cho là đã lỗi thời. Nhiều ý kiến cho rằng mục đích của giáo dục phải là tôn trọng sự khác biệt, giúp học sinh phát huy được sở trường chứ không p...
Công bố nghiên cứu cuối cùng của nhà vật lý Stephen Hawking
21:20:29 11/10/2018
Công trình khoa học cuối cùng của nhà vật lý quá cố Stephen Hawking vừa được các đồng nghiệp của ông công bố. Mục đích của nghiên cứu là để biết được những gì sẽ xảy ra với thông tin khi các vật thể rơi vào hố đen vũ trụ.
Phụ huynh Trường tiểu học Đông Ba thắc mắc khoản thu lạ ở khối 2
20:52:22 11/10/2018
Trong danh sách đóng tiền ở khối 2 của Trường tiểu học Đông Ba có khoản thu giáo viên nước ngoài, khiến phụ huynh không hiểu là dùng vào việc gì.
Phân luồng học sinh phổ thông, sao khó đến vậy?
20:48:26 11/10/2018
Khi học sinh xét tuyển bằng học bạ trung học phổ thông thì con đường trường nghề, trung tâm giáo dục thường xuyên trở nên gập ghềnh hơn bao giờ hết.
Tuổi thơ nghèo khổ nên luôn đồng cảm với những trẻ em nghèo
20:43:10 11/10/2018
Thấy cô giáo dạy Anh văn từ xa, học sinh kéo đến vây quanh, líu lo chào cô. Em lại ôm lấy người, em vít cổ thơm vào má…
Ông chủ T-farm: Tôi làm giáo dục không phải vì...tiền
20:38:51 11/10/2018
" Với tôi, đích đến và giá trị cốt lõi của hình thức giáo dục này chưa hẳn là tiền. Quan trọng hơn đó là sự đóng góp cho xã hội và sự ghi nhận của cộng đồng".
“Tảng băng chìm” của biệt phái tại Hà Tĩnh
20:33:43 11/10/2018
Biệt phái ở ngành giáo dục Hà Tĩnh có những "tảng băng chìm", khiến dư luận trong giáo viên có lúc gợn sóng.
Ngày hội sách và học tập trải nghiệm của trường Giảng Võ
20:27:20 11/10/2018
Ông cha ta từng dạy: “Một kho vàng không bằng một nang sách”. Sách chính là kho báu vô giá của trí tuệ loài người.
Phát động cuộc thi vẽ tranh 'Sải cánh vươn cao' cho học sinh Hà Nội
18:15:16 11/10/2018
Ngày 10/10, Vietnam Airlines phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức cuộc thi vẽ tranh “Hành trình yêu thương” cho học sinh của hơn 700 trường tiểu học tại thành phố.
Áp lực ôn thi vào lớp 10, phụ huynh sốt sắng cho con học thêm
18:12:23 11/10/2018
Giáo viên cho rằng việc thi 4 môn, chưa công bố khiến nhiều phụ huynh, học sinh áp lực. Tuy nhiên, cha mẹ không nên sốt sắng, ép con học thêm.
Mẹo đơn giản giúp con ham học cả khi ở nhà
17:58:45 11/10/2018
Sau khi nướng bánh, bạn có thể hướng dẫn con cắt bánh thành một phần tư, làm quen với khái niệm phân số.
Gia Lai: Không có sinh viên học, nhiều giảng viên "đói" dạy
17:39:02 11/10/2018
Với việc nâng mức điểm sàn vào ngành sư phạm đã khiến một số trường CĐSP rơi vào cảnh “thừa thầy, thiếu thợ”. Tại trường CĐ Sư phạm Gia Lai có hơn chục giảng viên không có lớp để dạy, một số giảng viên dạy không đủ giờ, đủ tiết. Được bi...
Học tin học excel: Vẽ đồ thị chuyên nghiệp không khó như bạn tưởng
17:29:47 11/10/2018
Video hướng dẫn cách xây dựng đồ thị trong Excel, phù hợp với những công việc thường xuyên cần làm các báo cáo kinh doanh, báo cáo bán hàng,...
Giáo dục người lớn: Làm cho người lớn trở thành người hữu ích
17:26:41 11/10/2018
Theo UNESCO, “Giáo dục người lớn là quá trình giáo dục có tổ chức, dưới hình thức chính quy hay không chính quy, kéo dài hay thay thế giáo dục ban đầu (ở trường phổ thông hay trường đại học) cho những ai được coi là người lớn, làm giàu ...
Học viện Cảnh sát nhân dân duyệt binh mừng năm học mới
17:21:13 11/10/2018
Sáng nay (11/10), Học viện Cảnh sát Nhân Dân Việt Nam long trọng tổ chức Lễ Khai giảng năm học mới 2018 – 2019 và duyệt binh chào tân sinh viên khóa D44, cao học khóa 27.
Bà Rịa - Vũng Tàu: Phụ huynh "tố" trường cho trẻ mầm non ăn đầu cá, cơm mốc
17:17:22 11/10/2018
Cơm có dấu hiệu mốc, món ăn chính của trẻ là đầu cá diêu hồng, canh xà lách nước lõng bõng... là sự việc xảy ra tại Trường mầm non Phú Mỹ (thị xã Phú Mỹ, Bà Rịa - Vũng Tàu) mà phụ huynh bức xúc phản ánh.
Có 7 câu nói diệu kì giúp trẻ tự nín khóc hiệu quả mà bố mẹ chẳng cần quát mắng, nạt nộ
17:10:46 11/10/2018
Muốn dỗ trẻ nín khóc, đồng tình với cảm xúc của trẻ là phương pháp xoa dịu hiệu quả nhất.
Cách học tập của người giỏi: Tập trung toàn bộ vào một vấn đề hay vận dụng thế mạnh vào nhiều chủ đề khác nhau?
17:04:38 11/10/2018
Chuyên gia không phải người biết mọi thứ về một đối tượng mà là người biết vận dụng linh hoạt chuyên môn kết hợp với nhiều lĩnh vực khác nhau để cho ra kết quả tốt nhất. Phương pháp học nào sẽ giúp một người trở nên "giỏi" hơn?
Lo bị xử phạt, nhà giáo không toàn tâm toàn ý với công việc
16:03:46 11/10/2018
Thực hiện như dự thảo xử phạt hành chính trong giáo dục, giáo viên sẽ tự buông xuôi vì còn phải giữ thế an toàn cho mình.
Năm yếu tố của một trường mầm non tốt
11:11:27 11/10/2018
Lớp học an toàn, cô giáo thường đặt câu hỏi mở để khuyến khích trẻ tư duy là những điều phụ huynh cần lưu ý khi tìm trường cho con.
Thạc sĩ Harvard: 'Học sinh Việt chưa nhiều cơ hội khám phá bản thân'
11:02:47 11/10/2018
Các em thông minh nhưng ít có dịp phát huy năng lực cá nhân, theo bà Đào Thu Hiền, thạc sĩ tốt nghiệp Harvard năm 2005, ngành Quản lý công.
Thầy giáo tự học IELTS 8.0 chia sẻ bí quyết đạt điểm cao
10:55:45 11/10/2018
Bên cạnh việc dành nhiều thời gian chia sẻ kiến thức IELTS miễn phí, thầy Ngọc Bách còn khuyên học viên luyện phát âm với công nghệ AI.
Học tiếng Nhật: 10 phút chinh phục Kanji qua bộ thủ chữ Điền
10:37:14 11/10/2018
Hãy cùng chinh phục chữ Kanji tiếng Nhật qua bộ thủ chữ Điền cùng Phương Liên sensei nhé.
PGS. TS Hồ Thanh Phong làm Hiệu trưởng Trường ĐH Quốc tế Hồng Bàng
10:07:19 11/10/2018
UBND TPHCM vừa có quyết định công nhận PGS. TS Hồ Thanh Phong làm hiệu trưởng Trường ĐH Quốc tế Hồng Bàng theo nhiệm kỳ 2015 - 2020. Đồng thời UBND TPHCM cũng có quyết định công nhận, công nhận bổ sung và thay thế thành viên HĐQT mới củ...
